Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin belirlendiği Fortune 500 araştırmasının 2018 sonuçlarına göre, Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ), 88,6 milyar liralık net satışla birinci, EPİAŞ 63,8 milyar lirayla ikinci, THY 62,9 milyar lirayla üçüncü sırada yer aldı.
12'ncisi gerçekleştirilen ve finansal kurumlar ile holding dışındaki tüm sektörleri kapsayan Fortune 500 Türkiye araştırmasının 2018 sonuçları, Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Şule Laleli, CRIF Türkiye Birim Müdürü Yavuz Arsoy ve Fortune Türkiye Finans Editörü Ayfer Yıldız'ın katılımıyla İstanbul'da açıklandı.
Listede sırasını değiştirmeyen bir diğer şirket de Enerji Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) oldu. EPİAŞ, net satışlarını yüzde 55 artırarak 63,8 milyar liralık net satış geliriyle ikinciliğini korudu.
Geçen yıl listenin 4'üncü sırasında bulunan Türk Hava Yolları ise (THY) bir basamak yükselerek 3'üncü oldu. THY'nin net satışları yüzde 58 artarak 62,9 milyar liraya çıktı.
Önceki yıl 5'inci sırada yer alan Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ), 51 milyar 51 milyon liralık net satışla 4'üncü sıraya yükselirken, 3'üncü sırada yer alan Petrol Ofisi ise 49 milyar 933 milyon lirayla 5'inci sıraya geriledi.
Listede Opet Petrolcülük AŞ 42 milyar 997 milyon lirayla 6'ncı, Ford Otomotiv 33 milyar 292 milyar lirayla 7'nci, Bim Birleşik Mağazalar AŞ 32 milyar 323 milyon lirayla 8'inci, Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları 27 milyar 15 milyon lirayla 9'uncu ve Arçelik 26 milyar 904 milyon lirayla 10'uncu sırada yer aldı.
Geçen yıl 12'nci sırada bulunan Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, bu yıl 9'uncu olurken, 9'uncu sırada bulunan Arçelik ise 10'unculuğa geriledi.
Net satış yüzde 31,84 arttı, net kar yüzde 16,63 düştü
Listede yer alan 500 şirketin toplam net satışları, yüzde 31,84'lük artışla 1 trilyon 588 milyar 380 milyon liraya yükseldi. Araştırmaya göre, 2018 yılında ÜFE'nin yüzde 33,64 olduğu düşünüldüğünde, reel olarak net satışlarda yüzde 1,35'lik düşüş yaşandı.
Listedeki şirketlerin net karları ise 2017 yılına göre yüzde 16,63 düşerek 54 milyar liraya geriledi. Son yıllarda kur ve faizdeki yükselişle bozulan bilanço yapılarını düzeltmek için esas faaliyetlere yönelen şirketler, 2018'de de bu eğilimi sürdürdü. Şirketlerin esas faaliyet karı yüzde 37,52 artarak 131,3 milyar liraya yükseldi.
Finansman giderlerindeki yükseliş eğilimi geçen yıl da artarak sürdü. Fortune 500 şirketlerinin toplam finansman giderleri yüzde 125,79 artarak 139,2 milyar liraya çıktı. 2017'de listede yer alan şirketlerin finansman giderlerindeki artış yüzde 22,53 oranındaydı.
Sektörel bazda bakıldığında ise finansman giderlerindeki bozulmanın en fazla üretim sektöründe olduğu görülüyor. Üretim şirketlerinin finansman giderleri yüzde 163, inşaat şirketlerinin yüzde 90, hizmet ve ticaret şirketlerinin ise yüzde 83 arttı.
İhracat TL bazında yüzde 57, dolar bazında yüzde 19 arttı
Fortune 500 şirketleri, geçen yıl ihracatlarını TL bazında yüzde 57 artırarak 450 milyar liraya çıkardı. İhracat, dolar bazında ise yüzde 19,01 artarak 93,5 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Fortune 500'ün toplam satışlar içinde ihracatın payı 2018'de yüzde 28,33'e çıktı. Bu oran 2017'de yüzde 23,78 olarak gerçekleşmişti.
En fazla ihracat yapan şirket, geçmiş yıllarda olduğu gibi yine THY oldu. THY, 54,8 milyar liralık ihracat gerçekleştirdi. THY'yi, 27,3 milyar liralık ihracatla Ford Otomotiv, 17,4 milyar lirayla Arçelik, 16,1 milyar lirayla RC Rönesans İnşaat, 14,4 milyar lirayla Tofaş izledi. En fazla ihracat artışı ise Tosçelik Spiral Boru'dan geldi.
Listeki 500'üncü şirketin net satışı 500 milyon lirayı aştı
Listedeki ilk 10 firma Fortune 500'ün net satış gelirlerinin yüzde 30,1'ini oluşturdu. Bu rakam, geçen yıl yüzde 27,2 seviyesindeydi. İlk 100 firmanın net satışları ise Fortune 500'ün net satış gelirlerinin yüzde 71,8'ini oluşturdu. 279 şirketin satış geliri 1 milyar lira sınırına yaklaştı. Satış geliri 10 milyar liranın üzerinde olan şirket sayısı ise 29 oldu.
Fortune 500 şirketlerinin geçen yıl GSYH'de yüzde 38 olan payı, bu yıl yüzde 42,9'a yükseldi.
Listedeki şirketlerin istihdam oranını her yıl artırdıkları da dikkati çekti. 2018'de tüm olumsuzluklara rağmen listede yer alan şirketlerin istihdam oranı yüzde 8,31 arttı.
En fazla istihdam artış oranı yüzde 35,37 ile inşaatta gerçekleşirken, inşaatı, yüzde 10,55 ile üretim sektörü takip etti.
Fortune 500 şirketlerinin toplam istihdamı 1 milyon 240 bini aştı. Türkiye'deki toplam istihdamın 28,7 milyonu bulduğu göz önüne alındığında, Fortune 500 şirketlerinin Türkiye'deki toplam istihdamda yüzde 4,32'lik bir paya sahip olduğu görülüyor.
Fortune 500, ABD listesine ancak ikinci sıradan girebilir
Fortune Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Şule Laleli, araştırma sonuçlarının açıklandığı toplantıda yaptığı konuşmada, Fortune 500 şirketlerinin 2018 yılı toplam satışlarının, TCMB'nin 2018 yılı ortalama kur değeri olan 4,81 lira baz alınarak yapılan hesaplamaya göre 329,9 milyar dolar olduğunu söyledi.
Laleli, buna göre, Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamının, Fortune 500 ABD listesine geçen yıl olduğu gibi ikinci sıradan girebildiğini belirterek, şunları kaydetti:
"ABD listesinin ilk sırasında bulunan Walmart'ın net satışları 514,4 milyar dolar. Buna göre, 500 şirketin toplam net satışları Walmart'ın yüzde 64'ü ediyor.
Türkiye'de imalat, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerini kapsayan Fortune 500 Türkiye çalışması, son 10 yılda olduğu gibi bu yıl da CRIF ve kardeş kuruluşu Dun & Bradstreet Türkiye ile birlikte hazırlandı. Bugün Türkiye'de şirketler üzerine yapılan birçok akademik çalışmada, Fortune 500 Türkiye verilerinin referans olarak alınması, çalışmaya olan güvenin önemli bir göstergesi. Fortune 500 Türkiye listesinde yer almak, şirketler için bir prestij sembolü olarak tanımlanıyor."