Türkiye ekonomisi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 7,4 büyüdü. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan Türkiye’nin Gayrisafi Yurt İçi Hasılası (GSYH) üretim yöntemiyle bu yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35,5 yükselerek 1 trilyon 915 milyar 467 milyon liraya ulaştı. Üçüncü çeyrek GSYH’sı doları bazında ise 225 milyar 497 milyon olarak gerçekleşti. Bu rakam geçen yılın üçüncü çeyreğinde 1 trilyon 413 milyar 883 lira (196 milyar 582 milyon dolar) olmuştu.
YENİ EKONOMİ MODELİ KALİTEYİ BÜYÜMEYİ BESLER
Kaliteli büyüme, Türkiye’nin yeni ekonomi modelinde sağlam bastığını gösteriyor. Sanayiyle bağlantılı ihracat ve hizmetler büyümenin ana dinamiğini oluşturdu. Temmuz-Ağustos-Eylül dönemini kapsayan üçüncü çeyrek büyümesine hizmetler yüzde 20,7 oranında sanayi ise yüzde 10 oranında katkı verdi. Net dış talep 6,8 puan, gayrimenkul faaliyetleri ise yüzde 4,7 puanla büyümeye katkı verdi. Toplam katma değeri tarım yüzde 5,9, inşaat yüzde 6,7 ve finans yüzde 19,9 azaltırken, stoklar ise büyümeyi 5,4 puan aşağı çekti.
İLK İKİ ÇEYREĞE REVİZE
İş gücü ödemelerinin yüzde 36,3 arttığı bu çeyrekte, iş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı geçen yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 30,1 iken bu oran yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 29,8’e geriledi.
Bu yılın birinci ve ikinci çeyrek rakamlarında da revizyona gidildi. GSYH artış oranı ilk çeyrek için yüzde 7,2’den yüzde 7,4’e, ikinci çeyrek için yüzde 21,7’den yüzde 22’ye revize edildi.
2011 SONRASININ EN BÜYÜK RAKAMI
Şu ana kadar açıklanmış 9 aylık büyüme rakamları, Türkiye’nin son 10 yılının en büyük büyümesine imza attığını gösteriyor. 2011’de yüzde 11,2 büyüyen Türkiye ekonomisi, daha sonraki yıllarda kesintisiz büyüdü. Ancak bu yılın ilk dokuz aylık büyümesinin ortalaması 9,2’ye ulaştı. Dördüncü çeyrek rakamıyla birlikte Türkiye’nin 2021 toplam büyümesinin yüzde 10-12 arasında gerçekleşme ihtimalini güçlendi. Çünkü; milli gelir büyümesi yılın son çeyreğinde gücünü koruduğuna ilişkin rakamlar dikkat çekiyor.
İtici gücümüz ihracat
Önceliğimiz ücretli kesim
Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan: Vatandaşlarımız müsterih olsun, herkesin büyümeden en iyi şekilde faydalanması temel önceliğimizdir. Dış talebin verdiği önemli katkıyla 2021’in üçüncü çeyreğinde yıllık yüzde 7,4 oranında büyüdük. Ücretli kesimin milli gelirden aldığı payı artırmak için gerekli adımlar atılacaktır. Vatandaşlarımız müsterih olsun, herkesin büyümeden faydalanması temel önceliğimizdir.
Ev ödevimiz: Üretmek
Yatırımlar daha da ivme kazanacak
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD): Yüzde 7,4’lük bu oran, Türkiye ekonomisinde temel lokomotiflerin artık pozitif büyüme rayına tamamen oturduğunu göstermektedir. 2020 yılı üçüncü çeyreğinden itibaren 5 çeyrek boyunca kesintisiz pozitif büyümesi ve 2021 yılının ilk 3 çeyreğine ilişkin büyüme oranının yüzde 12,2’ye ulaşması, sürdürülebilir bir büyümenin sinyallerini vermesi bakımından oldukça önemlidir. İhracat rüzgârının son çeyrekte de sürmesi, iç talepteki canlılık ve faiz indirimleriyle ivme kazanacağına inandığımız yatırımların da etkisiyle, 2021 yılı genelinde çift haneli bir büyüme bizler için sürpriz olmayacaktır.
Cari açık gündemimizden çıkıyor
Büyüyen Türkiye markası güçlendi
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle: Bu tempoyla devam ettiğimiz takdirde 2023'te 242 milyar dolar olan Orta Vadeli Program’daki (OVP) ihracat hedefini 2022 yılında gerçekleştireceğiz. Pandemi sürecinde önemli fırsatlar yakaladık ve bunları çok iyi değerlendirdik. Çünkü tedarik zincirlerindeki sıkıntılar neticesinde ithalatçı ülkeler, tedarikte tek kaynağa bağımlılığın olumsuzluklarını tecrübe etti ve yeni arayışa girdi. Her bir sektörümüzde ihraç mallarımıza talep artarken, Türkiye markası daha da güçlendi.
Sanayi ve ihracat öncü kuvvet oldu
Makine teçhizat yatırımları arttı
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak: Büyümenin kaynaklarına baktığımızda, mal ve hizmet ihracatının yüzde 25,6 oran ile en yüksek katkıyı verdiğini görüyoruz. Tüketim harcamaları ve kamu harcamaları ise yüzde 9,1 ve 9,6 büyüme oranları ile büyümenin diğer itici gücü olan ana iki kalem oldu. Yatırımlar kalemi ise bu çeyrekte ilk defa negatif katkı sağlamış durumda. Makine teçhizat yatırımlarının arttığını, yatırımlardaki azalmanın ise, daha çok inşaat yatırımlarından kaynaklandığını, üretim ve ihracat açısından bir sorun yok.