Prof. Dr. İdris Nebi Uysal - Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Öğretim Üyesi
100. yılını idrak ettiğimiz Türkiye Cumhuriyeti’ne damga vuran liderlerden biri Recep Tayyip Erdoğan’dır. Elbette, bu bapta herkesin aklına başka isimler de gelecektir. Gazi Mustafa Kemal’den başka Adnan Menderes, Turgut Özal, Necmettin Erbakan bir çırpıda sayılabilecek kişilerdir. Hepsinin memlekete mühim hizmetleri olmuştur. Lakin Sayın Erdoğan, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevine başladığı 27 Mart 1994’ten yakın tekrar seçilip Cumhurbaşkanı olarak yemin ettiği 3 Haziran 2023 tarihine kadar ortaya koyduğu vizyon, gerçekleştirdiği icraat ve kazandığı başarılarla temayüz etmiştir. Peki, sayın Erdoğan’ı anlatan yahut tanıtan bir sözlük hazırlansa bu eserdeki kelime ve kavramlar neler olmalıdır?
KUTSALLAR VE MEKÂNLAR
Kuşkusuz, böyle bir lügatte Sayın Erdoğan’ı anlatan, onun karakteristiklerini yansıtan, hayatında yer edinmiş mühim şahsiyetleri, hadiseleri, şehirleri vb. bir araya getiren pek çok kelime bulunacaktır. Yine Sayın Cumhurbaşkanının duygu ve düşünce dünyasına yön veren kavramlar, tahsil hayatı, hocaları, başucu kitapları, hissiyatına tercüman olan mısralar, ilgi duyduğu konular, uğraşıları “Erdoğan Sözlüğü”nün temel maddeleri arasında yer alacaktır.
Mesela İslamiyet, onun peygamberi Hz. Muhammet ve mukaddes kitabı Kur’an-ı Kerim, üzerinde yaşadığımız Türkiye böyle bir sözlüğün olmazsa olmaz maddeleri arasındadır. Peygamberler şehri Kudüs, eserde mutlaka kendine yer bulacaktır. Keza memleketi Rize, doğup büyüdüğü Kasımpaşa semti, kendisine başbakanlık yolunu açan Siirt, millete hizmet yolunda bir başlangıç noktası mesabesindeki İstanbul da sözlüğün öncelikli maddelerinden olacaktır.
Her mümin kulun önünde zorlu bir sınav kâğıdı gibi duran Filistin ve bilge lider Aliya İzzetbegoviç’in emaneti Bosna Hersek ülke; siyasete atıldığı Beyoğlu ilçesi bir akademi; dört ay on gün tutuklu kaldığı Pınarhisar cezaevi bir medrese, esaretten kurtuluşuna vesile olduğu Ayasofya bir mabet, aile kabristanının bulunduğu Karacaahmet bir huzur ve dua mahalli olarak bu lügate değer katacaktır.
ŞAHSİYETİNE YÖN VEREN İSİMLER
Şahsiyetine yön veren kişiler olarak Necip Fazıl, Mehmet Akif, Necmettin Erbakan, hemen her toplantıda mısralarını terennüm ettiği Sezai Karakoç, ilham kaynağı olarak sıkça andığı Fatih Sultan Mehmet, birçok projesini hayata geçirme bahtiyarlığına eriştiği Sultan II. Abdülhamit, hayat arkadaşı Emine Erdoğan, ailesinden ve arkadaş çevresinden daha birçok kimse sözlüğü renklendirecektir.
Aktif görevlerde bulunduğu Millî Selamet ve Refah Partisi ile kurucusu olduğu AK Parti, sözlükte bulunması gereken maddelerdendir. Spor ve onun en popüler şubesi olan futbol, tuttuğu takım Fenerbahçe sözlüğe girecektir.
Tahsil hayatını ikmal ettiği imam hatip lisesi, 28 Şubat post-modern darbesi, 15 Temmuz hain darbe girişimi, Davos’ta dünyanın gözünün içine bakarak haykırdığı “one minute” çıkışı sözlükte mutlaka temsil edilecektir. Dava, seçim, mücadele, halk, hizmet, mazlum, zafer, meydan gibi kavramlarla zenginleşecek olan eserin ilk maddesi ise annesi Tenzile Hanım olacaktır.
SÖZÜN BÜYÜSÜ: MANZUME
“Erdoğan Sözlüğü”ndeki maddeler arasında “şiir” ve “Türkçe” de bulunmalıdır. Şiir güzel sanatlar içinde en etkileyici olandır. Tarihte birçok lider, ya şiir yazmış ya da şairleri himaye etmiştir. Yine pek çok hükümdar, şiirin gücünden istifade etmiştir. Sayın Erdoğan da böyle bir liderdir. Şiir, onun hayatında önemli bir yere sahiptir. Şiir okumayı çok sever. Seslendirme işindeyse mahirdir. Katıldığı birçok programda Yunus Emre’den, Necip Fazıl’dan, Akif’ten, Erdem Beyazıt’tan, Arif Nihat’tan, Âşık Veysel’den mısralar okur. Uzun bir şiirle başladığı yahut dua makamında bir şiirle bitirdiği programları çoktur. Meydanlarda ve salonlarda edebiyatımızın seçkin örneklerini okumak suretiyle kitleleri harekete geçirmeyi başarmıştır. Şiirin, başkaca söylersek sözün büyüsünden ve gücünden istifade ederek insanların gönlüne dokunabilmiştir. Şiiri sevmesi ve güzel okuması, dağarcığında birçok manzume bulunması, birkaç kez şiir albümü çıkarması halkla olan iletişimini kolaylaştırmış, meramını seri ve samimi bir üslupla anlatmasını sağlamıştır. Şiir bahsindeki en mühim nokta, siyasi hayatının okuduğu bir şiirle değişmiş olmasıdır.
TÜRK’E YARAŞIR ŞEKİLDE
İkincisi Türkçedir. Türkçe “Türklerin konuştuğu dil” demektir. Bu, onun temel anlamıdır. Kelimenin “Türk diliyle yazılmış veya söylenmiş (olan); Türk’e yaraşır şekilde; Türk tarzında” manaları da vardır. Ülkeyi üç dönem başbakan, üç dönem de cumhurbaşkanı sıfatıyla yöneten Sayın Erdoğan, dünyanın neresinde olursa olsun her zaman konuşmalarını Türkçe yapmıştır. Bu tercih, duygu ve düşüncelerini rahat bir şekilde ifade etmeyi sağlamıştır. Muhataplarını da kendisini anlamaya sevk etmiştir. Bu, Türkçenin itibarını artıran bir anlayıştır. BM Genel Kurulu’nda Türkçe sarf ettiği meşhur “Dünya beşten büyüktür.” sözü, zihinlere kazınmış, mazlum dünyanın sloganı olmuştur. Yıllar önce kendisine yöneltilen manidar soruya kararlı bir ses tonuyla verdiği “Türkçe” cevabıysa hâlâ hafızalardadır. Erdoğan’ın Türkçe tavrı, ırkı önceleyen bir anlayış olmadığı gibi sadece diliyle değildir. Kendileri, her ortamda ülkesinin ve milletinin hassasiyetlerine, onuruna uygun hareket etmiştir.
Sayın Erdoğan gibi bir dünya liderini anlatan çok sayıda isim, kelime yahut kavram vardır. Maksadımız, şahsına methiyeler düzmek değildir. Esasen kendilerinin böyle bir güzellemeye de ihtiyacı yoktur. Yukarıda zikredilen birkaç kelime bile davasının mahiyetini, ufkunun genişliğini, vizyonunun büyüklüğünü anlamak için kâfidir. Niyetimiz şiirin bir liderin hayatında edindiği yeri, dünyada iletişim dili olarak yaptığı seçimin ülkesine sağladığı yararı ve mensubu olduğu medeniyetin değerlerine sahip çıkan tavrını örneklendirmektir.