“Sarı yeleklilerin” üçüncü haftaya ulaşan gösterileri, başta Paris olmak üzere Fransa’yı yakıyor. Gösterilerin Fransa’ya komşu diğer ülkelere de sıçraması dikkat çekti. 17 Kasım’dan bugüne devam eden isyan benzeri olaylarda iki gösterici öldü, yüzlerce kişi de yaralandı. Avrupa Birliği ve ABD’den yaşanan polis şiddetine ilişkin herhangi bir kınama gelmemesi dikkat çekti.
Hafta sonu meydana gelen yoğun şiddet sonrası Fransa hükümeti OHAL’i gündemine aldı. İstifası istenen Fransa Cumhurbaşkanı Macron, göstericileri kaos çıkarmakla suçladı ve kabinesini acil durumla topladı. Avrupa basını göstericilerin hedefinin Macron olduğunu savundu.
Fransa hafta sonu Paris merkezli yaşana şiddet, yağma ve kaos görüntülerinin şokunu üstünden atamadı. “Sarı yeleklilerin” akaryakıt vergilerine tepkisiyle başlayan protestoları ikinci hafta sonunda topyekun isyana dönüştü.
Geçen Cumartesi günü, Paris’in ünlü Şanzelize bulvarında ve çevresinde protestocularla ile güvenlik güçleri arasında meydan savaşını andıran görüntüler sonrası, Fransız hükümeti ülke genelinde olağanüstü hal ilan edebileceğini duyurdu.
Fransa’da hükümet sözcüsü Benjamin Griveaux,Europe 1 radyosuna, ülkenin başkenti Paris’i etkisi altına alan, yakıt fiyatlarına yapılan vergi zammını protesto etmek için düzenlenen Sarı Yelekliler eylemlerinin önüne geçmek için olağanüstü hal ilan etmeyi düşündüklerini açıkladı. Fransa, 2015 yılında Paris’i etkisi altına alan saldırıların ardından OHAL ilan etmiş, altı defa uzattığı OHAL’i iki yıl sonra kaldırmıştı. Paris’te “Eylem 3: Macron istifa” adı verilen gösteride önceki gün çıkan olaylarda 287 kişi gözaltına alındı, 17’si polis en az 110 kişi yaralandı. Bu eylemin geçen haftaya göre daha fazla hasara neden olduğu belirtildi.
MACRON PANİKTE
Göstericilerin istifasını istediği Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise dün kabinesiyle acil durum toplantısı yaptı. MacronArjantin’deki G20 Zirvesi’nden ayrılmadan önce yaptığı açıklamayla göstericileri kaos arayışında olmakla suçladı. Macron, “Paris’te olanlar meşru bir öfkenin barışçıl bir ifadesi değil. Bu şiddetli eylemleri yapan suçlular değişim istemiyor, ilerleme aramıyor, kaos istiyorlar” ifadelerini kullandı.
GÖSTERİCİLERE BÜYÜK DESTEK
Fransa kamuoyunda, yaşanan şiddet olaylarına rağmen, gösterilere desteğin yüzde 84 oranında olduğu ortaya çıktı. Fransa kamuoyu, Macron’u bir süredir yürüttüğü reformların ülkedeki zenginleri daha da zenginleştirdiği, orta ve alt gelirlilerin ise yaşamlarını zorlaştırdığı yönünde eleştiriyordu. Fransa’da yapılan son ankete göre, Fransızların yüzde 84’ü sarı yeleklileri destekliyor. Macron’a kamuoyunda destek oranı ise yüzde 29’a kadar düşmüş durumda.
BOMBALAR PATLADI
Cumartesi günü, Paris’in Şanzelize caddesi, Zafer Takı ve çevre sokaklarda toplanan göstericilere Fransız polisinin aşırı şiddetle müdahalede bulunduğu gözlerden kaçmadı. Polis, caddeye girmelerine izin vermediği eylemcilere göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale etti. Göstericiler, Paris’in caddelerinde çok sayıda araç ve çöp bidonunu ateşe verdi, polislere taş ve şişe fırlattı. Paris sokaklarında sık aralıklarla ses bombaları duyuldu. Sokaklarda sık aralıklarla ses bombaların patlaması, araçların ve çöp bidonların yakılması ve iş yerlerinin hasar görmesi dikkati çekti.
AB VE ABD SESSİZ
Fransa’da muhalefet partileri, yaşanan şiddet olaylarından hükümeti ve protestoculara aşırı güçle müdahale eden emniyet güçlerini sorumlu tuttu. Türkiye’deki Gezi Kalkışması sırasında her saat başı Türkiye’yi eleştiren Avrupa Birliği ve ABD’den ise Fransa’daki polis şiddetine ilişkin herhangi bir açıklama gelmemesi dikkat çekti.
Sivil isyan
Avrupa basını, sarı yeleklilerin gösterilerindeki şiddete dikkat çekerken, haberlerde, isyanın sadece zamlara değil, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un liderliğine yönelik de olduğu belirtildi. Olaylar için “kaos” yorumu yapılırken, çatışmalar da “gerilla savaşına” benzetildi. Fransa basını ise Macron’un siyasi geleceğinin de sorgulandığını yazdı. Haberlerde, yanan arabalar ve polisle çıkan çatışmalara ilişkin fotoğraflara geniş yer verildi. Le Monde gazetesi, “Sarı yelekliler: Muhalefet hükümeti protestoların meşruiyetini zedelemek için şiddete izin vermekle suçluyor” başlığı altında Paris’te dün eşine az rastlanan türde bir şiddetin yaşandığını yazdı. İngiliz The Guardian ise olayları “Son 10 yılda görülen en büyük sivil isyan” şeklinde değerlendirdi. İspanyol La Vanguardia, “Paris ateşte” manşetini attığı haberde, Paris’teki şiddeti 1968 yılında tüm dünyayı etkisi altına alan olaylara benzetti. İtalyan La Repubblica da “Macron karşıtı gerilla savaşı. Sarı yelekliler Paris’i yakıyor” başlığını atarak “Macron karşıtı kızgınlık Paris’i yakıyor. Sarı yelekliler sadece ayaklanma istiyor.” diye yazdı.