İktidarı uğruna yüzbinlerce Suriyelinin kanına giren, milyonlarcasının sürgün hayatı yaşamasına neden olan, 13 yıllık savaşın baş müsebbibi eski Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed, Şam’ın düşmesiyle eş zamanlı olarak ükeden kaçtı. Devrik diktatörün nereye kaçtığı gün boyu belirsizliğini korurken, Rusya dün akşam saatlerinde Esed'in Moskova'ya geldiğini ve 'insani gerekçelerle' kendisine sığınma sağlandığını bildirdi.
GÜN BOYU SÜREN MUAMMA
Esed'in nereye kaçtığına dair çok sayıda iddia ortaya atıldı. Rusya'dan ilk yapılan açıklamada Esed'in nerede olduğuna dair bir bilgi paylaşılmadı. Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında, "Esed, başkanlık görevinden ayrılmaya karar verdi ve iktidarın barışçıl bir şekilde devredilmesi talimatını vererek ülkeyi terk etti" denildi. Reuters, Esed’in uçağının Humus semalarında radar takibinden çıktığını iddia etti. Gazeteci Walid Al-Omari, İsrail kaynaklarının, Suriye'ye ait bir IL-76T uçağının Pazar saat 04.00 sıralarında Şam havaalanından havalandığını doğruladığını ve Esed'in de uçakta olduğundan şüphelenildiğini, ardından da uçağın radarlardan kaybolduğunu bildirdi. Bir başka iddia, Esed'in uçağının Belarus'a indiği oldu. Önceki gün Esed’in ailesinin Rusya ve Birleşik Arap Emirliklerinde olduğu iddia edilmişti. Dünya genelinde binlerce kişi de uçuş takip programları üzerinden Şam ve Lazkiye'ye yapılan ve buradan kalkan uçakların rotasını takip etmeye çalıştı.
BAŞBAKAN DA 'BİLMİYORUM' DEDİ
Çöken Baas rejiminin Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, Esed ve Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas'ın geceden bu yana nerede olduğunu bilmediğini açıkladı. Al-Arabiyya'ya konuşan çöken rejimin Başbakanı Celali, önceki gece geç saatlerde Esed ile iletişimini kaybettiğini ifade etti.
MOSKOVA AKŞAM AÇIKLADI
Rus haber ajansı TASS, akşam servis ettiği haberinde Baas rejiminin devrik lideri Beşşar Esed ve ailesinin Moskova'ya geldiğini ve kendisine sığınma sağlandığını bildirdi. Kremlin'den isimsiz bir kaynağa dayandırılan haberde, Rusya'nın, Esed'e sığınma sağladığı belirtildi. Esed ve ailesinin Moskova'ya geldiği bilgisine yer verilen haberde, sığınma hakkının insani gerekçelerle sağlandığı ifade edildi. Haberde, Rus yetkililerin, ülkedeki Rus askeri üsleri ve diplomatik kurumlarının güvenliğine ilişkin Suriye'deki muhalefet temsilcileriyle temas halinde olduğu da kaydedildi.
Biden: Esed hesap vermeli
Görevdeki ABD Başkanı Joe Biden, Esed rejiminin devrilmesi sonrası yazılı açıklama yaptı. Biden, Esed’in zulüm tarihine dikkat çekerek, "Esed rejimi sonunda düştü. Bu rejim, yüz binlerce masum Suriyeliye zulmetti, işkence etti ve öldürdü. Esed'in hesap vermesi gerekiyor" ifadelerini kullandı. Biden, "Yıllardır Esed’in başlıca destekçileri İran, Hizbullah ve Rusya oldu. Ancak geçtiğimiz hafta içinde üçünün de desteği azaldı, çünkü üçü de bugün benim göreve gelmemden bu yana çok daha zayıf durumdalar" değerlendirmesinde bulundu. Biden ayrıca Suriye'deki tehditlere karşılık Ürdün, Lübnan, Irak ve İsrail gibi ülkelerle ortaklıklarının süreceğini söyledi.
Putin korumayınca kaçtı
ABD’nin 47. Başkanı Donald Trump, Suriye’deki muhaliflerin Şam’ı ele geçirmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Esed gitti. Ülkesinden kaçtı. Vladimir Putin liderliğindeki koruyucusu Rusya, artık onu korumakla ilgilenmiyordu” dedi. Trump, Truth Social üzerinden yayınladığı mesajında, “Rusya ve İran şu anda zayıflamış durumdalar. Zelenski bir anlaşma yapmak ve bu çılgınlığı durdurmak istiyor" dedi. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da Ukrayna konusunda müzakereye açık olduklarını söyledi.