Amerika’nın Türkiye sınırında inşa ettiği gözlem noktası, bulunduğu konum itibariyle asıl amacını gözler önüne seriyor. ABD’nin inşa edeceğini açıkladığı 12 gözlem üssünden ilkini Tel Abyad’da Akçakale’nin hemen karşısına kurması, Fırat’ın doğusundaki teröriste kalkan olma stratejisine dair önemli ipuçları verdi. Sözkonusu üs, Türkiye sınırına 1.5-2 kilometre mesafede inşa ediliyor. Bu üssün tam karşısında, sadece 2-2.5 kilometre uzaklıktaki Öncül köyünde ise TSK’nın gözlem noktası bulunuyor. ABD’ye ait üs, Türkiye’den çıkıp Suriye’ye ulaşan Arıcan deresi doğusunda ve yine Türkiye’yi gören hakim bir tepede. Bu açıdan sözkonusu nokta, Arıcan deresini kontrol etmesinin yanısıra bölgede TSK’nın ve Akçakale’deki kamplara ilişkin hareketliliğin tespiti bakımından öne çıkıyor. Seçilen koordinata bakıldığında ABD’nin amacının Türkiye’ye yönelecek ‘terör tehditlerini bertaraf etmek’ değil, TSK’nın Fırat doğusuna yönelik muhtemel operasyonuna karşı yakın markaj ve teröriste kalkan olma stratejisi olduğunu gösteriyor.
2 KM’DEN UYARI MI?
Amerika Savunma Bakanı James (Jim) Mattis, Fırat’ın doğusunda gözlem noktası kurma kararlarının gerekçesini, “En azından bizim faaliyet alanımızdan kaynaklı bir şey gördüğümüzde Türkleri uyarmak istiyoruz. Türkiye’ye yönelik ortaya çıkabilecek ve gördüğümüz her türlü tehdidi takip etmeye çalışacağız” şeklinde açıklamıştı. Ancak Türkiye’nin zaten hakim olduğu sınırın hemen gerisinde gözlem noktası kuruluyor oluşunun bu amaca hizmet etmekten hayli uzak olduğu açık. Askeri kaynaklar, ABD’nin son adımıyla neyi amaçladığını şöyle açıklıyor: “Eğer Mattis’in söylediği gibi amaç Türkiye’ye yönelmesi olası tehditleri bertaraf etmek olsaydı, bu gözlem noktasının sınırdan en az 15-20 km daha güneyde kurulması gerekirdi. Türkiye’nin Amerika’ya önerdiği sistem de budur. Sınıra 2 kilometreden tehdit uyarısı yapılmaz. Bu zaten uyarı olmaz, artık iş işten geçmiş demektir.”
GÖZLEM DEĞİL GÖZETLEME
“Uyarı, 15-20 kilometre öteden verilirse anlam kazanır. Olması gereken, Türkiye’nin bugüne kadar gündeme getirdiği gibi uzak mesafeden ve ortak gözlem noktalarıyla önlem almak. 2 kilometre kala kurulan gözlem noktası Türkiye’yi gözlemekten öte bir anlam taşımaz. Amerika’nın yaptığı gözlem noktası değil gözetleme noktası kurmaktır. Fırat’ın doğusunda PYD’ye koruma kalkanı oluşturulmaktadır. Amerika açıkça Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna olası müdahalesini zorlaştırma planındadır ve ‘Bu bölgede faaliyet gösterirsen karşında beni bulursun’ mesajı vermektedir.”
Teröristler kullanacak
Türkiye halen TSK envanterindeki gözetleme vasıtalarıyla, sınır çizgisinden itibaren Suriye kuzeyinde 2 ila 5 kilometre aralığındaki bir mesafeyi net olarak görüyor. ABD ise sınırın dibine gözlem noktası inşa etmek suretiyle Türkiye’nin hudut hattındaki sivil veya askeri sistemlerini markaja almak istiyor. ABD’nin Tel Abyad’daki tepeye kurduğu üs sayesinde sınır hattı boyunca TSK’ya ait askeri sistemleri, karakolları, askeri yığınakları ve her türlü hareketi takip edeceği gibi, yine Akçakale’de Suriyeliler tarafından kurulan kampları da rahatlıkla gözetleyebileceği belirtiliyor. Üstelik yerel kaynaklar, ABD üssünde halen PKK/PYD unsurlarının bulunduğunu belirtiyor. ABD bu nokta gibi en az 11 noktaya daha tahkimli mevziler ve gözetleme kuleleri ile tam teşekküllü ‘izleme istasyonları’ kuracak. Sistem kurulduktan bunları PKK/PYD’ye devretmelerinin önünde bir engel de yok. Yani bu, ABD’nin izleme istasyonlarını kullanan PKK’lı teröristlerin Türkiye’yi izleme teknolojisine artık erişeceği anlamına geliyor.
Suruç ve Ceylanpınar sırada mı?
Amerika’nın ilk gözlem noktasını tesis ettiği alanla ortaya koyduğu strateji, diğer gözlem noktalarının nerelere yapılabileceğine dair de mesaj veriyor. Kaynaklar, Ayn el-Arab (Kobani) karşısındaki Suruç ve Ceylanpınar karşısına da aynı şekilde sınıra yakın mesafede gözlem noktaları kurulmasının sürpriz olmayacağını belirtiyor. Bir yandan gözlem noktaları kurulurken diğer yandan Tel Abyad-Sulug hattı boyunca ABD askeri ve PYD’li teröristler tarafından sürekli/düzenli müşterek devriyeler icra ediliyor. Bu devriyelerin görüntülerinde de ABD’nin PKK/PYD’yi modern araç ve gereçlerle donattığı görülüyor.