'Yasemin Kokusu' Venezuela'ya ulaştı

Krizi önceden tahmin eden iktisatçı Prof. Nouriel Roubini, Tunus ve ardından Mısır'da yaşanan gelişmelerin önemli ekonomik sonuçları olacağını belirterek Arap sokaklarında hem enflasyon hem de işsizlik olarak tanımlanan stagflasyon riskinin yükseldiğini kaydetti. Roubini Financial Times gazetesinde yer alan köşe yazısında şunları kaydetti: “Dünyadaki petrol rezervlerinin yaklaşık üçte ikisi ve gaz rezervlerinin yarısı Ortadoğu'da bulunuyor. Enerji fiyatlarının jeopolitik risk nedeniyle yükselmesi küresel sonuçlar doğuracak. Geçmişteki beş küresel resesyondan üçü, Ortadoğu'daki jeopolitik bir şokla petrol fiyatlarının artmasından sonra yaşandı. Diğer iki resesyonda da petrolün rolü vardı.”

1973'teki Yom Kippur savaşıyla fiyatların aniden yükseldiğini ve küresel stagflasyona neden olduğunu hatırlatan Nouriel Roubini, “1979 İran devrimi 1980'deki resesyonu yarattı. Irak'ın Kuveyt'i işgali Amerika ve diğer gelişmiş ekonomileri 1991 baharına kadar süren bir resesyona sürükledi. Ortadoğu'daki kargaşanın ne kadar yayılacağını bilmiyoruz. Hatta büyük petrol üreticilerinden Venezuela'da bile bir Yasemin Devrimi yaşanabilir” dedi.

Ortadoğu'daki otokratik rejimlerin yerine radikal ve istikrarsız yönetimlerin gelmesi riskine dikkat çeken Roubini şöyle devam etti: “Tabii ki adı yol-suzluk, yoksulluk, yükek işsizlik ve gelir eşitsizliğiyle anılan yöneticilere kimse sempati göstermemeli ama Ortadoğu'da özgür seçimler ve demokrasi deneyimi düş kırıklığı yaratan sonuçlar doğuruyor. İran devrimi otoriter bir rejim yarattı, Gazze'deki seçimler radikal Hamas'ı güçlendirdi, Lübnan'da Hizbullah büyüdü. Amerika'nın Irak'ı işgali de iç savaş ve sahte bir demokrasi getirdi.”

Son siyasi şoklardan önce petrolün 90 doları aştığını hatırlatan ekonomist Roubini, “Şimdi 100 dolar sınırında olan petrol fiyatları daha da artarsa, bazı ekonomiler hızla yavaşlayacak hatta bazıları çift dipli resesyonu görecek. Ortadoğu'daki kargaşanın istikrarsız ve radikal rejimler doğurması çok ağır bir mali kriz ve resesyondan çıkmaya çalışan küresel ekonomi için ciddi bir tehdit oluşturur” diye konuştu.

Yasemin Devrimi, Tunus'ta halkın ayaklanması üzerine 23 yıldır ülkeyi yöneten Zeynel Abidin Bin Ali'nin ülkeden kaçmasıyla sonuçlanan durumun genel adı olarak biliniyor. Yasemin Devrim'inde protestocuların hedef aldığı başlıca konular işsizlik, gıda enflasyonu, siyasi yozlaşma, ifade özgürlüğü ve kötü yaşam koşullarıydı. Zeynel Abidin Bin Ali başkanlığı bırakıp 14 Ocak 2011'de ülkeden kaçtmasıyla sonuçlanan devrim, Kasım 2010'da, meyve sebze satıcısı olan işsiz bir üniversite mezununun, satış arabasına polisin el koymasından sonra kendini ateşe vermesi ile başlamıştı.

Nouriel Roubini, Mısır'daki isyanının başka ülkelere yayılma riskinin arttığını ve isyanların büyüme üzerinde negatif etkisi olacağını düşünüyor. Roubini, “Tunus'taki siyasi durum Mısır'a yayıldı, jeopolitik risk artıyor. Büyüme ya da enflasyona etkisi negatif ve durum iyi değil” dedi. Roubini, durumun başka bir resesyona sebep olacak kadar ciddi olmadığını söyledi ve “Geçmişte resesyonlar jeopolitik risklerin getirdiği petrol fiyatı şoklarıyla ilişkilendirilmiş olsa da henüz durum o kadar kötü değil ama artan petrol fiyatları ve riskten kaçınma piyasalar için negatif” dedi. İsyanların Hindistan, Çin ve hatta Latin Amerika ülkelerine sıçrayabileceğini belirten Roubini, “Gıda fiyatları artıyor, petrol fiyatı artıyor birçok ülkede bu gelirler için şok etkisi oluşturuyor” dedi.