Avrupa'nın notları da borçları da yüksek

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından en tartışmalı reyting kuruluşu olan Moody's'in en son Portekiz'in notunu iki basamak birden indirmesi Anglo-Sakson kökenli üç uluslararası kredi derecelendirme kuruluşunun aldığı kararların tekrar sorgulanmasına neden oldu. Söz konusu rating kuruluşları, 2008 yılında başlayan finansal kriz süresince ve Avro Bölgesi'nde yaşanan ekonomik krizde ülkelere verdiği notlar ve yaptığı açıklamaların piyasaları olumsuz yönde etkilediğine ilişkin eleştiri oklarına hedef oluyor.

Bu kuruluşların attıkları adımların finansal piyasalardaki yükseliş ve düşüşleri kuvvetlendirme eğiliminde olduğu belirtiliyor. Avrupa Birliği ise Yunanistan gibi bölgenin zayıf halkalarına ilişkin ortaya atılan karanlık komplolarla avro'yu zayıflatmaya çalışan spekülasyonlara karşı kurtarma paketleri hazırlayarak ortak para birimi avro'yu korumaya çalışıyor.

Son dönemde küresel ekonominin gidişatı konusunda yapılan tartışmaların odağında Avrupa'nın borç krizi ve ekonomik yapısı bulunuyor. Avrupa ekonomisinin küresel ekonomi üzerinde olası olumsuz etkileri sıkça dile getiriliyor. Avro Bölgesi'nin, borç sorunu, ekonomik daralma ve azalan nüfus arasında 'Bermuda şeytan üçgeni'nde sıkıştığı belirtiliyor. Bölgedeki 16 üye ülkenin ortak para birimi avro'yu kullanıyor olmasının ise bölgeyi şiddetli bir ekonomik krizle karşı karşıya bıraktığı kaydediliyor. Piyasaların, Avro Bölgesi ekonomisinin sağlam ve güçlü olduğu yönündeki güvenini kaybettiği ifade ediliyor.

Avro Bölgesi'ndeki ekonomik kriz hükümetler arasında birliğin ve ortak para birimi Avro'nun geleceği konusunda da fikir ayrılıkları yarattı. Avrupa'nın baskın güçleri Almanya ve Fransa, Avro Bölgesi'nde güçlü bir uyum gerektiği yönünde fikir birliğine vardı ancak iki ülke arasında bu uyumun hangi konuda olması gerektiğine ilişkin fikir ayrılıkları bulunuyor. Avrupa'nın en büyük ekonomisi Almanya, Avro Bölgesi'nde borçlanma, harcama ve rekabet edebilirlik konusunda daha sıkı tedbirler alınması gerektiğini savunuyor. Bu isteklerin Avrupa'nın mega projeleri ve yoksul bölgelere ayrılan fonları etkileyeceği ifade ediliyor.

Avro Bölgesi üyesi 16 ülkenin sadece 6'sının kredi notu uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Fitch, Moody's ve Standart & Poor's tarafından verilen en yüksek not olan ve güvenle yatırım yapılabilir anlamına gelen 'AAA' düzeyinde bulunuyor. Almanya, Avusturya, Finlandiya, Fransa, Lüksemburg ve Hollanda, üç kredi derecelendirme kuruluşundan daima en iyi not alarak kredibilitesi yüksek ülkeler arasına girmeyi başarıyor. Bu ülkeler arasında en çok Almanya ve Fransa'nın yüksek borç miktarı, işsizlik oranı ve bütçe açığına rağmen notlarının 'AAA' düzeyinde olması dikkat çekiyor. Türkiye'nin uzun vadeli TL cinsinden kredi notu halen Moody's'den Ba2 (durağan), Standard&Poor's'dan BB+ (pozitif) ve Fitch'den BB+ (durağan) seviyesinde bulunuyor. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Jean-Claude Trichet, dünyanın üçten fazla kredi derecelendirme kuruluşuna ihtiyacı olduğunu belirterek, rating kuruluşlarının oligopolünün sona ermesi gerektiğini söylemişti. Fitch, Standard and Poor's (S&P) ve Moody's'in adımlarının finansal piyasalardaki yükseliş ve düşüşleri kuvvetlendirme eğiliminde olduğuna dikkat çekerek, bunun bugün daha görünür ve finansal istikarın tersine bir durum olduğunu vurguladı.

Avro Bölgesi'nin en sorunlu ülkesi ilan edilen Yunanistan'ın kredi notu bir süre önce reyting kuruluşu Moody's tarafından Avrupa Birliği (AB) ve IMF yardım paketine ilişkin risklere bağlı olarak yatırım yapılabilir seviyenin altına indirildi, görünümü ise durağan olarak açıklandı. Yunanistan'ın notunu dört kademe indirerek 'A3'ten 'Ba1' seviyesine çeken Moody's'in kararı, Yunanistan'ın içinde bulunduğu borç krizinden çıkma kabiliyetiyle ilgili şüphelerin varlığını koruduğunu gösteriyor. Yunanistan'ın not indirimine rağmen, halen notunun 'Ba2' seviyesinde olan Türkiye'nin bir basamak üzerinde olmasının ise ülkenin yalnızca Avrupa Birliği üyesi olmasından kaynaklandığı belirtiliyor. Türkiye'nin kredi notu halen Moody's'den Ba2 (durağan), Standard&Poor's'dan BB+ (pozitif) ve Fitch'den BB+ (durağan) seviyesinde bulunuyor.

Üç kredi derecelendirme kuruluşunun uluslararası uzun vade kredi notları ve anlamları şöyle:

* A grubu notları: 'AAA' notu, en düşük kredi riski beklentisini, 'AA' notu çok düşük kredi riski beklentisini, A ise 'A' notu düşük kredi riski beklentisini belirlemektedir. A'nın ayrıca ödeme yükümlülüklerini zamanında karşılama kapasitesi güçlüdür. Fakat, bu kapasite, değişen iş ve ekonomik koşullara karşı hassastır. Risk unsuru içerir.

* B Grubu notları: BBB: 'BBB' notu güncel olarak düşük kredi riski beklentisini belirlemekte, 'BB' notu kredi riskinin oluşabileceğini, özellikle zamanla ekonomideki olumsuz gelişmelerden etkilenilebileceğini ve 'B' notu ise kredi riskinin kayda değer düzeyde var olduğunu ve sınırlı düzeyde bir güven marjının olduğunu gösterir.

* C grubu notları: CCC: Yüksek düzeyde yükümlülüğü yerine getirememe riski taşır ve finansal yükümlülüğünü yerine getirememesi olasıdır. 'CC' notu ise finansal yükümlülüğü yerine getirememesinin olası olduğuna işaret eder.

* D Grubu notları: Bu kategoride yer alanlar, yükümlülüklerinin bir kısmını veya tamamını yerine getirememiştir. 'DDD' notuna sahip olanların, yeniden yapılansa da yapılanmasa da performanslarında yüksek düzeyde düzelme olasılığı vardır. 'DD' ve 'D' notuna sahip olanlar, genellikle formel bir yeniden yapılanma veya likidasyon sürecindedirler.