Almanya’da Hitler, İtalya’da Mussolini, İspanya’da Franko… Yıl 1937, aylardan Nisan.

Avrupa’nın güçlü liderleri, yaptıkları yeni uçakları denemek istiyorlar.

General Franko, buyurun gelin diyor.

Aramızda teklif mi var?

Lafı bile olmaz…

Uçaklar İspanya’nın Guernika isimli kasabasına doğru kanat çırpıyorlar.

Bombardıman başlıyor.

*

Uçaklar, kuş mu ki kanat çırpsın? Onların kanadı sabittir demeyin.

Ölüm kusan savaş uçakları başka.

Kanat da çırpar, göz de kırpar.

İsterse kulağını bile oynatır, kuyruğunu bile sallar.

*

Üç gün boyunca devam eden şiddetli bomba yağışı neticesi, kasaba yerle bir.

Kayıtlara 1.654 ölü, 889 yaralı olarak geçer.

Beş bin nüfuslu kasabada, insanların yarısı sağlam kurtulur.

Fizikî olarak sağlam.

Ruh hali yönünden hepsi perişan.

*

Pikasso, bu olaydan çok etkilenir ve resmini yapar.

Guernika katliamını çizdiği tablo, 3,5 metre yükseklik, 7,8 metre genişliğindedir.

Sadece iki renk kullanmıştır ressam, siyah ve beyaz.

Mızrakla vurulmuş bir at, parçalanmış asker cesedi, kırılmış kılıç, iri gözlü bir boğa, güvercin, kucağındaki ölü çocuk için ağlayan bir kadın…

Yüzünde savaşın dehşeti görülen bir adam ve bir kadın, ateşler içinde bir başka adam, yanmış, yıkılmış binalar, harabe haline gelmiş bir kasaba…

Hem insanlar, hem hayvanlar, hem de binaların, savaş uçaklarının gerçekleştirdiği bombardımandan nasıl etkilendiğini anlatır.

*

Pikasso’nun da en çok tanınan tablosudur.

Birçok eleştirmene göre, savaş karşıtı en ünlü resim olan Guernika’nın İspanya’ya getirilmesi yasaklansa da Avrupa’da birçok şehirde sergilenir.

Katıldığı bir sergide, bir Alman general, ressama sorar:

“Bu tabloyu siz mi yaptınız?”

Pikasso, tarihe geçen bir cevap verir:

“Hayır, siz yaptınız.”

*

Savaş karşıtı o etkileyici tabloya rağmen, hiçbir yerde savaşlar bitmedi.

Aksine, daha fazla hız kazandı.

Kayıplar daha çoğaldı.

Sadece Suriye’de kaç kişi savaş sırasında öldü, bir düşünün…

Irak’ta kaç kişi öldü, Afganistan’daki kayıp ne kadar?

Filistin’de, Myanmar’da ve diğer savaşlarda kaç insanın hayatı son buldu?

Bu soruların cevabını tam olarak verebilecek bir kişi bile yok yeryüzünde.

Kimse bilemez.

*

Varsayalım her cepheyi çok yakından takip eden birini bulduk.

Günü gününe, saati saatine, hatta dakikası dakikasına çetele tutuyor.

O dahi bilemez.

En yakın cevabı vereceği sırada, henüz cümle bitmeden listeye yenileri eklenecektir.

*

Bugün savaşlara üzülen, bu yüzden yüreğinde büyük acılar taşıyan, çok yetenekli bir ressam çıksa ve Guta isimli bir tablo yapsa…

O resim, Guernika’dan daha çarpıcı, daha etkileyici olsa…

Neyi değiştirir?

Hiç… Gidenler gelmez, savaşlar da son bulmaz, zalimler asla fikir değiştirmez.

Silahı elinde tutanlar tetiğe basmaktan, bomba atmaya hazırlananlar düğmeye basmaktan vazgeçmez.

Sanat, savaşları önleyemiyorsa, beyhude çaba mıdır peki?

Elbette hayır. En azından, safını belli eder insan.