Halk arasında kiren ya da zuval olarak ta adlandırılan kızılcık, dalından meyvesine binyıllardır kullanılan bir bitki. Yetişmesi uzun zaman gerektiren kızılcığın güneş altında geçirdiği bu süre, meyvesinde onlarca faydayı biriktirmesine neden oluyor. Hititlerin ve daha sonra Friglerin, Romalıların halk hekimliğinde kullandıkları kızılcık bitkisi, özellikle melatonin salgısına olan etkisiyle eşsizdir. Gençlik, kansere karşı korunma, zinde hissetme, sağlıklı bir uyku düzeni ve bazı hormonların senteziyle bildiğimiz melatonin vücut saatimizi düzenleyen çok önemli bir madde. Ayrıca Hititler, Frigler, Romalılar ve sanıyorum ki diğer Anadolu Uygarlıkları, kızılcığın beyin sağlığındaki önemini biliyorlardı. Kültepe Kaniş Karum’da bulunan bir iskelet üzerinde bir beyin zarı iltihaplanması ameliyatı yapıldığına dair izler bulundu. Beyin zarı ameliyatından sonra, iyileştirici olarak üç bitkisel ilaç kullanıldığı düşünülüyor. Bunlar: Yaban mersini, üzüm ve kızılcık.
Binlerce yıldır kızılcık ve beyin arasındaki önemli ilişkinin bilindiğini söyleyince Yunan mitolojisindeki kahin Teiresias’ı unutmak olmazdı. Tasvirlere ve anlatılara bakıldığında, Teiresias kördür ve elinde kızılcık dalından bir asa vardır. Kızılcık, “üçüncü göz” olarak adlandırılan ve beyinde bulunan epifiz bezini temsil eder. Yani kızılcık beyin, beyinde bulunan epifiz bezi, göz gibi bir çok organ ve sağlıklı yaşamayı sağlayacak vücut saatimizin düzeni için çok değerli bir meyve…Kaynaklarda İbni Sina’nın ,vücutta oluşan yaraları ve yanıkları kızılcık suyu ile yıkadığı, kökleriyle hazırladığı bir merhemi yara tedavisinde kullandığı da geçmektedir. Elbette gribe ve rota virüs gibi güçlü hastalık yapıcılara karşı direnci artırdığı çok tekrar edilen bir bilgi… Sadece böbrek taşları olanların ve kan sulandırıcı ilaçlar kullananların bir kaç günde bir avuçtan fazla kızılcık tüketmemesinde fayda olduğunu da eklemek gerektiğini düşünüyorum.
Kızılcığı olduğu gibi, kaynatmadan buzlukta saklayabiliriz. Besin değeri soğukta kaybolmaz. Fakat kaynatmak C vitamini başta olmak üzere bazı vitaminlerin kaybına neden olur. Bu yüzden pişirirken dikkat etmek gerekiyor. Şimdi bir kaç kızılcıklı tarif verelim. Sağlıklı, mutlu pazarlar diliyorum. Konsantre bir kızılcık şurubu yapmak için daha az su kullanabiliriz. Sıcakken, kaynar suya daldırılmış kavanozlara doldurup ters çevirerek bir gece üzeri örtülü olarak dinlendirelim. Kızılcık konservemiz hazır.
Kırmızı Soslu Hindi
4 parça hindi eti
500 gram kızılcık
1 çubuk tarçın
50 gram taze zencefil
1 çay kaşığı tuz
2 çay kaşığı şeker
2 tane karanfil
1 küçük kuru soğan
1 yemek kaşığı zeytinyağı
Kızılcık Şerbeti
2 kg kızılcık
1 su bardağı pekmez
3 litre su
