Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, Doğu’da Kahve ve Kahvehaneler, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yaşamak, Doğu’da Mizah, Osmanlı-Türk Modernleşmesi, Bir İmparatorluğun Ölümü kitaplarının yazarı Fransız tarihçi François Georgeon’ın yeni kitabı ‘Osmanlı’dan Cumhuriyet’e İstanbul’da Ramazan’ adlı kitabı yayımlandı. Yazar, bu kez 18. yüzyıl sonuna doğru başlayan ve 1940’lı yıllara uzanan 150 yıllık dönemde İstanbul’daki siyasal reformlar ve kentsel dönüşümler çerçevesinde Ramazan yaşantısındaki değişimi ele alıyor.
MÜSTESNA BİR GÖSTERGE
Georgeon, “İstanbul’da Ramazan vakti, toplumsal ve kültürel yaşamın iyice yoğunlaşıp toplumsal ilişkilerin, kuşaklar arası sorunların, iktidar meselelerinin apaçık görünür hale geldiği bir dönem. Bu dönemi incelediğinizde kentin tarihi açısından müstesna bir gösterge karşınıza çıkıyor” diyor.
SOSYAL İLİŞKİLER ÖN PLANDA
“İslam medeniyetini incelerken oryantalist bir bakış açısından ziyade uygulamalara dikkat etmek gerekiyor” diyen François Georgeon aynı zamanda Centre National de la Recherche Scientifique bünyesindeki Türk ve Osmanlı Araştırmaları Bölümü’nün yöneticisi. İstanbul’da Ramazan kitabında özellikle Tanzimat öncesinden 1940’lara kadar olan dönemi ele aldığını söyleyen Georgeon, “İstanbul’da Ramazan’ın sosyal, kültürel, siyasi açıdan da daha fazla görünürlüğü var. Sosyal ilişkiler daha net gözüküyor. Burada bir toplumu daha müstesna bir durumda inceleme fırsatı veriyor. İstanbul’daki arşivlere, gezginlerin kaynaklarına baktım. Çok sayıda kaynaklara bakarak yeni sonuçlarla birlikte bir toplumun merkezine odaklanma fırsatı buldum” sözleriyle kitabının çerçevesini çiziyor.
Dönüşüm 1930’larda hız kazandı
François Georgeon, ‘Nerede o eski Ramazanlar?’ sorusunun ortaya çıkışını ise şöyle anlatıyor: “Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Ramazan özlemine yönelik edebiyat var. Eskilerin Ramazanları özlemle anılmaya başlıyor. Basını ele alacak olursak her zaman Ramazan ayındaki etkinliklere ve törenlere çok fazla yer verilirdi. 1930’larda İstanbul’da Ramazan ayında olduğumuzu anlamayabilirdik. Çünkü gazetelerde hiçbir takvim, haber, fıkra, karikatür olmazdı Ramazan’la ilgili. Toplumda farklı kültürlerin talepleri de ön plana çıkıyor ve Ramazan kültürü geriliyor.”
