“Dört yüz senedir, büyük sanat adamları, şairler alimler ve bilgeler uğraşıp durdular ve bunca metin ortaya çıkardırlar, ama onun bir benzerini söyleyemediler” diyor Ziya Paşa, Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i için. 600 yıldır devam eden Mevlid geleneğinin başlamasına sebep olan bu metni Süleyman Çelebi’nin hangi gerekçe ile kaleme aldığını biliyor muyuz? Bilal Kemikli’nin Ketebe Yayınevi’nden çıkan Süleyman Çelebi ve Mevlid eseri bu sorunun üzerinde duruyor. Kemikli, öncelikle Mevlid’in yaygın olarak bilinmese de gerçek adının Vesiletü’n Necat yani “kurtuluş yolu” demek olduğunu belirtiyor.
OSMANLI’NIN PEYGAMBER SEVGİSİ
Süleyman Çelebi (1351-1422) Bursa Ulu Cami’de imamlık yapmaktadır, bu eseri yazmasına ise iki olay sebep olmuştur. Olayları anlatmadan önce, bu muhteşem eseri yazan Süleyman Çelebi hakkında birkaç söz etmeye gerek var. Çelebi, Orhan (1281-1362), Murad-ı Hüdevandigar (1326-1389), Yıldırım Bayezid (1360-1403), Emir Süleyman (1375-1420), Musa Çelebi (1388-1413), Çelebi Mehmet (1382-1421) dönemlerini görmüş, Sultan Murat’ın saltanatının ilk yıllarına erişmiş. Köklü bir aileye mensup olan Çelebi’nin dedesi Şeyh Mahmut Efendi’dir. Babası Ahmet Paşa da dönemin devlet adamlarından biri olarak anılıyor. Çelebi ise, Süleyman Dede diye anılır, bunun sebebi onun dervişliğidir. Edebiyat tarihinin kurucu metinlerinden birini olan Mevlid’in yazılmasının birinci sebebi ise, taht kavgaları ile fetret dönemine giren Osmanlı’yı Peygamber sevgisi etrafında bileştirmektir. İkinci sebebi ise, Ulu Cami’de imamlık yaptığı dönemlerde yaşadığı olaylardır. Bir çok nüshası bulunan Mevlid’in ortak ana bölümleri, Tevhid- Münacat, İntikal-i Nur-ı Nübüvvet-Viladet, Mi’rac, Mucizat ve Dua’dır. Mevlid besmelenin tercümesiyle başlar, devamında alemin yaratılışını anlatır sonra da Peygamber Efendimiz’in doğumundan vefatına kadar olan anlatılar yer alır. Mevlid geleneğinin baş eseri olan bu metni daha yakından görmek ve şu an içinde yaşadığımız dönemle özdeşlik kurup Peygamber sevgisine duyulan ihtiyacı düşünmek mümkün.
