Maliye Bakanlığı’nın hazırlıklarını yaptığı KDV reformunun çalışmasının oluşturacağı yük miktarı netleşmeye başladı. Tek kalemli bir KDV sisteminde geçmişe bir sünger çekerek beyaz bir sayfa açmanın maliyetinin yaklaşık 140 milyar lira olacağı belirtiliyor. 1984 yılında hayatımıza giren ve çok şikayet edilen KDV sisteminde radikal bir değişiklik yapılırken karşılaşılan en büyük sıkıntı, şimdiye kadar sektörel yatırımların rahatlatılması amacıyla sağlanan istisnalar olarak dikkat çekiyor.
Mevcut sistemde sağlanan 60’dan fazla KDV istisnası, bu kalemde gerçek gelirin elde edilmesini önlüyor. Bir diğer sıkıntı ise istisnadan yararlanamayan sektörlerin omuzlamak zorunda kaldığı KDV yükü olarak dikkat çekiyor. Bu yükün büyük bölümünü, KDV istisnası olan sektöre satılan üründen dolayı devreden KDV tutarının iadesinin aylarca gecikmesi oluşturuyor.
Bir madenci firması petrol araması yaparken, aldığı her türlü alet-cihaz, kullandığı kamyon, kepçe, dozer, greyder gibi bütün ürünleri KDV’siz alırken, devlet bu firmanın kullandığı akaryakıtının ÖTV ve KDV’sini de almıyor. Böylece işletme maliyetlerini düşürücü bir katkı ile sektöre destek veriliyor. Ancak, örneğimizdeki firmanın aldığı bütün bu ürünler KDV’li üretildiği için imalatçıda KDV yükü oluşuyor.
Akaryakıta KDV istisnası olan örnekteki firma akaryakıtını Tüpraş’tan alıyorsa KDV yükü Tüpraş’ta birikiyor. Tüpraş ise KDV’siz sattığı ürünlerin belgesini göstererek devletten iadesini alıyor. Maliye bu devreden KDV tutarını Tüpraşa’a ertesi ay ödüyor. Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın 140 milyar lira olarak dile getirdiği devreden KDV’nin iade tutarının bütçe yükü bu yöntemle ortaya çıkıyor.
Üzerinde çalışılan İngiliz modelinde tek oranlı KDV uygulaması var ve devreden KDV’ler de firmalara hemen ödeniyor. Ancak, İngiltere’de olduğu gibi devreden KDV’nin ödenmesi halinde bütçenin yükü 140 milyar liraya çıkıyor. Bu arada iade edilmesi acil olabilecek KDV tutarının ise ilk etapta 70 milyar lira olabileceği ifade ediliyor. Bu durumun bir ara formülle esnetilebilmesi üzerinde çalışılıyor.
- İSTİSNA FARKI OLMAZSA SİSTEM RAHATLAR
- Büyük yatırımların tamamında istisnanın kaldırılacağı ve devreden KDV’nin iade edileceği bir sistemde, böylece istisnalı yatırım, istisnasız yatırım ayrımına da gerek olmayacak. Bu çalışmayla; sıkışmış olan sistemi küçük ödemelerle rahatlatılacağı bir sürecin başlatılacağı ifade ediliyor. Yapılacak düzenlemeye, işletmelerin yatırım portföyünde yer alan “Maddi duran varlıklardaki tüm yatırımlar” denilmesinin yeterli olacağı belirtiliyor. Böylece 10-15 milyar liralık KDV iadeleriyle sistemin rahatlatılmasının sağlanabileceği vurgulanıyor.
KDV iadesi yükünün bütçede hafifletilmesi ile ilgili olarak uzmanlar, 60’tan fazla olan KDV istisnasının tümünün kaldırılması formülünü öneriyor. Uzmanlar: “Ben KDV’siz sattığım için sana, zaten devreden KDV olmamış olacak. Hangi ürünü KDV’li hangisini KDV’siz sattığımla ilgili bir ayrıştırma yapmama da gerek kalmayacak. Bütün ürünlerde KDV’yi azaltmış olacağım. İngiliz sistemi böyle çalışıyor” diyor.
