20. yüzyılın sonlarına doğru hayatımıza giren ve artık her alanda vazgeçilmezimiz haline gelen bilgisayarlar, internet ile birleşince dünyayı ayağımıza getirir oldu. Bilim, teknik, sanayi, tarım, eğitim, sağlık, adalet, ekonomi ve tüm alanlarda teknik işlerin kolayca halledilmesini sağlayan bilgisayarlar, yalnızca bilgi için kullanılmıyor.

• Çocuklar, gençler, yetişkinler hatta yaşlılar ve bebekler için dahi bir eğlence aracına dönüşen bilgisayar, tablet ve telefonlar bilinçli kullanılmadığında ruhsal sağlığı tehdit ediyor. Özellikle çocuklar için tehlike arz eden bu elektronik cihazların bilinçli ve kısıtlı kullanılması şart.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2013 yılında 6-15 yaş grubu çocuklar üzerinde yaptığı bir araştırmaya göre, çocukların bilgisayar kullanımına ortalama 8 yaşında başladığı ve yüzde 79,5'inin internete oyun oynamak için girdiği ortaya çıktı.

Bu istatistiklerin büyük bir tehlike olduğunun altını çizen Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit Aydoğan, oyunların çocukların sağlıklı birer insan olmalarını engellediğini söyledi. Aydoğan’a göre bu oyunlar ile birlikte sosyal problemler, içe kapanma, yalnızlık ve kişilik bozuklukları, çocuklar için bir tehdit haline geliyor.

Dünyada ölümlere yol açan bilgisayar oyunları ve aşırı kullanım, Türkiye’de de çok iç açıcı durumda değil. Geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden 13 yaşındaki Hakan Ekinci’nin bilgisayarda Metin 2 isimli oyunu oynadığı tespit edildi. Ön otopsi raporuna göre Hakan Ekinci’nin intihar ettiği belirlendi. Aile ısrarla cinayet üzerinde dursa da çocuğun oyundan etkilenerek intihar ettiği ihtimali üzerinde duruluyor.

Dünyada ve ülkemizde birçok çocuğun ölümüne neden olan oyun yasaklanmasına rağmen erişilebiliyor. Savaşan karakterlerin yer aldığı oyunun en büyük tehlikesi ise diğer oyuncular ile iletişim sağlayabiliyor olmak.

Metin 2 nedir?

• Aşırı şiddet içeren ve Kore’de tasarlanan "Metin 2" isimli oyunda satır, kılıç, pala, balta gibi kesici delici aletler kullanılıyor. Parayla karakterlerin güçlendirildiği oyunda savaşlar yaşanıyor. Dünyada ortalama 150 milyon insanın oynadığı oyunda, her oyuncu bir karaktere sahip. Türkiye’de yasaklanan oyunun şiddete yol açtığı ve bağımlılık yaptığı ortaya çıktı.

Rusya’da bu sene içinde 130 genç intihar etti. Art arda yaşanan ölümler şüpheli bulunurken, Mavi Balina isimli bir oyunun gençleri etkilediği iddia edildi. 50 adet talimatın yerine getirildiği oyunda, bazı maddeler ölümcül tehlike içeriyor. Gençleri etkisi altına alan bu oyunda “Bu dünya bizim için değil”, “Kendinizi kaç sıkıcı gün daha yaşamaya zorlayacaksınız?” gibi sorular yöneltiliyor. Bütün gün korku filmlerinin izlenmesi istenen oyunda en son, yani 50. günde intihara yönelten talepler gençlere sunuluyor.

Kırgızistan'da da gençler arasında yaygınlaşan Mavi Balina oyunu, kısa süre içinde birçok kullanıcıya erişti. İçişleri Bakanlığı yaptığı açıklamayla birlikte bu oyunun intihar vakalarını tetiklediğini bildirdi. Bu oyunu oynayan iki çocuk geçtiğimiz günlerde intihar girişiminde bulununca ailelere uyarı yapıldı.

19 saatlik oyun canından etti

Çin’in Sanghay eyaletinde bir internet kafede 19 saat boyunca ara vermeden bilgisayar oyunu oynayan genç rahatsızlandı. Aniden öksürmeye başlayan Wu Tai isimli genç, arkadaşlarının ilk müdahalesinde kendisini iyi hissetmediğini söyledi. Kısa bir süre sonra sol yanına doğru eğilen ve öksüren Tai’nin yüzünün sarardığı görüldü. Ambulas çağırıldı fakat Tai, ambulans gelmeden hayatını kaybetti.

İnternet kafelerin en iyi müşterisi olan ilköğretim öğrencilerinin para hırsını da tetikleyen oyunları oynamak için dilendiği ortaya çıktı.

• Öğrencileri kafelerden uzak tutmak için internet kafeleri gezen İstanbul'daki Ayhan Şahenk İlköğretim Okulu Müdürü Ergün Nart, internet bağımlısı ortaokul öğrencisi A.Y.'nin havaalanında dilendiğini, havaalanı yetkililerinin kendisini arayarak haber verdiğini anlatıyor. A.Y.'yi defalarca internet kafeden çıkardığını söyleyen Nart, durumu aileye aktardıklarını ancak bir sonuç alamadıklarını belirtiyor.

Fatma Süslügil İlköğretim Okulu Müdür Yardımcısı Zekayi Yılmaz da benzer bir vaka ile karşılaştığını ifade ediyor. Dördüncü sınıfa giden iki öğrencinin Topkapı'da bir firmaya giderek kitap, defter alamadıklarını bu yüzden okula gidemediklerini anlatarak ağlayarak para istiyor. Yılmaz, ertesi gün firma yetkilisinin okula gelerek bu iki çocuk hakkında bilgi istemesi üzerine durumu öğreniyor.

TRT Çocuk dijital oyun çalışmaları ile Türkiye’nin yerli oyun üreten ilk çocuk kanalı olma özelliğini taşıyor. TRT Çocuk’un yeni geliştirdiği dijital oyun “Kolay Gelsin”, çocukların ev işlerine yardım edere, sorumluluklarını bilerek yaşayan bireyler olarak yetişmelerine eğlenceli ve öğretici içeriği ile katkı sunuyor.

Uzman pedagog ve eğitim bilimcilerin gözetiminde geliştirilen dijital oyun, çocuklara açık lambaları kapatmayı, muslukları açık bırakmamayı ve ihtiyaçları kadar elektrik ve su kullanımını öğretiyor.

Çocukların evin oturma odası, mutfak, banyo gibi bölümlerinde ebeveynlerine yardımcı olmalarının yolunu açan “Kolay Gelsin”, oyunu düzene, temizliğe önem veren bireyler yetişmesine destek oluyor. Oyun, 10 Ağustos’tan itibaren trtcocuk.net.tr web sitesi ile IOS ve Android mağazalarından ücretsiz indirilecek.

Bağlayıcı etkisi olan bilgisayarda oyun oynayan çocuklar, birçok etkenle karşı karşıya kalıyor. Büyülenmiş bir ifadeyle bilgisayara bakan, saatlerce oyun oynayan, tablet-telefon-bilgisayar üçlüsü olmadan yaşamayan çocuklar şimdiler de pedagog ve psikologların da ilgi alanında.

Şiddete eğilim, dalgınlık, başarısızlık, tepkisizlik, asosyallik, kas ve eklem problemleri, radyasyona maruz kalma, obezite gibi birçok belirtisi olan bu bağımlılığın engellenmesi anne ve babaların elinde. Bir girdap gibi çocukları içine çeken ekranlara kontrolsüzce maruz kalan çocukların en büyük kurtarıcısı ebeveynler. Uzmanlar anne ve babaları “kontrol” konusunda uyarıyor ve şiddet içeren oyunlardan uzak durulması gerektiğini söylüyor.

Anne babaların “aile birliğine” önem vererek çocuklarına zaman ayırması gerektiğini söyleyen uzmanlar, televizyonun başından ayrılmayan ebeveynlerin çocuklarına fayda sağlayamayacağını belirtiyor. Çocukların kaygılarının, korkularının, sorunlarının dinlenmesi gerekirken, çözüm yolları da sunulmalı. Ayrıca ebeveynlerin, bu tip bilgisayar oyunlarına kısıtlama getirmesi, çocukları farklı sosyal aktivitelere motive etmesi de elektronik zarardan uzaklaştırmanın en etkili yolu.

• Çocuğu internetin başına götüren sebepler araştırılarak çocukların daha faydalı aktivitelere yönelmesi gerekiyor. Literatüre dahil olan “İnternet bağımlılığı” nedeniyle hayattan kopan çocuklara spor oyunları da tavsiye ediliyor.